राजकुमार ओली :१३ असोज (काठमाडौँ )
नेपाली कांग्रेसकी केन्द्रीय सदस्य तथा पूर्वपरराष्ट्रमन्त्री आरजु राणाकी भाइ भूषण राणाको घरमा प्रहरी केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सिआइबी) ले आइतबार राति छापा मारेको छ। जावलाखेलस्थित उनको निवासमा पुगेको सिआइबी टोलीले घरका विभिन्न कोठा, कागजात र सामग्री जाँच गरेको प्रहरी स्रोतले जनाएको छ।
भूषण राणा लामो समयदेखि युरोपमा बस्दै आएको थाहा भए पनि नेपालमा रहेका उनको सम्पत्ति र निवासमाथि प्रहरीले गम्भीर चासो देखाएको छ। हाल चर्चामा रहेको भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा उनको नाम जोडिएको भन्दै सिआइबीले प्रमाण संकलनका लागि घरमा छापा मारेको हो। यसअघि सो प्रकरणमा कांग्रेसका अन्य नेताहरूसहित विभिन्न उच्च व्यक्तिहरूविरुद्ध अनुसन्धान भइरहेको थियो।
भुटानी शरणार्थी प्रकरण र राणाको संलग्नता
भुटानी शरणार्थी प्रकरण पछिल्ला वर्षहरूमा नेपाली राजनीतिको चर्चित भ्रष्टाचार काण्डका रूपमा देखा परेको छ। सो प्रकरणमा विभिन्न उच्च राजनीतिक व्यक्तित्वले आर्थिक लाभका लागि शरणार्थीको नक्कली सूची तयार गरेको आरोप लागेको छ। आरजु राणा सो प्रकरणमा आरोपित भएकी व्यक्तिहरूमध्ये एक हुन्। अनुसन्धान अधिकारीहरूले भूषण राणाले पनि बहिनीलाई सहयोग गर्दै अवैध गतिविधिमा संलग्न भएको दाबी गर्दै आएका छन्।
सिआइबीको भूमिका र कार्यशैली
केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सिआइबी) नेपाल प्रहरीले जटिल र उच्चस्तरीय अपराध अनुसन्धानका लागि परिचालन गर्ने विशेष इकाइ हो। ठूला भ्रष्टाचार, नक्कली कागजात, ठगी, मानवीय तस्करीदेखि संगठित अपराधसम्मका विषयमा अनुसन्धान गर्ने जिम्मेवारी सिआइबीले वहन गर्दै आएको छ।
सिआइबीले सामान्यतया सूचना संकलन, निगरानी, सञ्चार उपकरण प्रयोग, वित्तीय कारोबारको ट्र्याकिङ, अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग लगायतका विधि प्रयोग गर्छ। आवश्यक प्रमाण संकलनका लागि घर, कार्यालय वा बैंक खातामाथि छापा मार्ने, सामान जफत गर्ने, बयान लिने जस्ता कार्यहरू यसको नियमित अभ्यास हुन्।
यो इकाइले अनुसन्धानका क्रममा अदालतबाट अनुमति लिएर छापा मार्ने गर्छ। छापाबाट प्राप्त प्रमाणलाई परीक्षण गरी मुद्दा दर्ता गर्न कानुनी प्रक्रियामा अघि बढाइन्छ। पछिल्ला वर्षमा ठूला भ्रष्टाचार प्रकरणमा सिआइबीको सक्रियता उल्लेखनीय मानिएको छ।
छापापछि बढेको चासो
भूषण राणाको घरमा छापापछि पुनः भुटानी शरणार्थी प्रकरण चर्चामा आएको छ। कांग्रेसभित्र पनि यस घटनाले नयाँ बहस उत्पन्न गरेको छ। विशेष गरी कांग्रेस नेतामाथि परेका आरोपका कारण पार्टीको साखमा प्रश्न उठ्दै आएको छ।
सिआइबीले घरबाट के–के प्रमाण प्राप्त गर्यो भन्ने विषय खुलेको छैन। तर अनुसन्धान निकायले संकलन गरिएका कागजात, सम्पत्ति विवरण र अन्य सामग्रीका आधारमा प्रकरणलाई अझ बलियो बनाउन सक्ने अनुमान गरिएको छ।
नेपाल प्रहरीभित्र सिआइबीलाई ‘विशेष दस्ता’ मानिन्छ। यसले गरेको कारबाहीले मात्र नभई भविष्यमा हुने कानुनी प्रक्रिया पनि निकै संवेदनशील मानिएको छ। भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा यसअघि पक्राउ परेका उच्च पदस्थ व्यक्ति जस्तै, नयाँ प्रमाण फेला परेमा भूषण राणामाथि पनि नेपाल फर्किएलगत्तै कानुनी कारबाही हुने देखिन्छ।
यसरी, आइतबार रातिको छापा सिआइबीले ठूलो भ्रष्टाचारविरुद्ध चालेको अर्को महत्वपूर्ण कदमको रूपमा हेरिएको छ। अब आउने दिनमा छानबिनले के तथ्य बाहिर ल्याउँछ भन्नेप्रति आमजनताको गहिरो चासो बढेको छ।